Γυναικολογία

Το Pap test είναι μια εξέταση απλή, ακίνδυνη, ανώδυνη, χαμηλού κόστους με υψηλή διαγνωστική ακρίβεια, που έχει στόχο την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Με ποιο τρόπο κατορθώνει το Pap test να διαγνώσει έγκαιρα τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας;
Ο καρκίνος αυτός έχει διαπιστώσιμο προσυμπτωματικό στάδιο. Αυτό σημαίνει ότι δεν αναπτύσσεται απευθείας σε φυσιολογικό επιθήλιο. Μεταξύ φυσιολογικού επιθηλίου και διηθητικού καρκίνου παρεμβάλλεται το στάδιο των ενδοεπιθηλιακών αλλοιώσεων. Στο στάδιο αυτό δεν υπάρχουν υποκειμενικά συμπτώματα ή ευρήματα κατά την απλή γυναικολογική εξέταση.

Τι σημαίνει ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση του επιθηλίου του τραχήλου;
Το στάδιο της ενδοεπιθηλιακής αλλοίωσης χαρακτηρίζεται αναλόγως της μορφολογίας των κυττάρων και του πάχους του επιθηλίου που αυτά καταλαμβάνουν σε:

• LGSIL/CIN 1 (Low Grade Squamous Intraepithelial Lesion) ελαφρού βαθμού ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση πλακώδους επιθηλίου τραχήλου/ελαφρά δυσπλασία.
• HGSIL (High Grade Squamous Intraepithelial Lesion) υψηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση πλακώδους επιθηλίου τραχήλου. Αυτή η ομάδα είναι ετερογενής και περιλαμβάνει το CIN 2 (μετρίου βαθμού ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση πλακώδους επιθηλίου τραχήλου/μέτρια δυσπλασία) και το CIN 3 (υψηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση πλακώδους επιθηλίου τραχήλου/βαριά δυσπλασία).

Όλες αυτές οι αλλοιώσεις είναι πλήρως εντοπισμένες μέσα στο επιθήλιο του τραχήλου, χωρίς διάσπαση της βασικής μεμβράνης, με αποτέλεσμα να είναι πλήρως ιάσιμες.

Τι σχέση έχει ο HPV με τις ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις του πλακώδους επιθηλίου του τραχήλου;
Ο βασικός αιτιολογικός παράγοντας των ενδοεπιθηλιακών αλλοιώσεων του πλακώδους επιθηλίου του τραχήλου της μήτρας, είναι ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων HPV. Υπάρχουν περίπου 120 στελέχη του ιού αυτού, από τα οποία μόνο τα 14 θεωρούνται υψηλού κινδύνου για δημιουργία καρκίνου τραχήλου της μήτρας.

Η παρουσία του ιού HPV στα κύτταρα του πλακώδους επιθηλίου έχει κυτταρολογικά χαρακτηριστικά, όπως είναι κοιλοκυττάρωση, διπυρήνωση, δυσκεράτωση, παρακεράτωση και υπερκεράτωση, τα οποία μπορούν να διαγνωστούν μόνο με το Pap test.

Πώς γίνεται το τεστ Παπανικολάου;
Η λήψη του Pap test πρέπει να προηγείται της αμφίχειρης γυναικολογικής εξέτασης και/ή του ενδοκολπικού υπερηχογραφήματος και γίνεται πάντα σε γυναικολογική θέση της γυναίκας με την εισαγωγή κολποδιαστολέων, χωρίς λιπαντικές ουσίες, που αλλοιώνουν την εικόνα του.

Το Test-pap πρέπει να γίνεται στη μέση του κύκλου;
Όχι. Μπορεί να γίνεται οποιαδήποτε μέρα του κύκλου μετά το τέλος της εμμήνου ρύσεως. Πρέπει να υπάρχει διήμερη αποχή από ελεύθερη σεξουαλική επαφή και να μην έχει προηγηθεί εσωτερική κολπική πλύση, καθώς και τοποθέτηση ενδοκολπικών υποθέτων ή αλοιφών

Κάθε πότε θα πρέπει να γίνεται το test-pap;
Η έναρξη της κυτταρολογικής εξέτασης κατά Παπανικολάου πρέπει να συμπίπτει με την έναρξη των σεξουαλικών επαφών της γυναίκας και να γίνεται στη συνέχεια κάθε χρόνο.

Ποιες είναι οι γυναίκες που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για καρκίνο τραχήλου μήτρας;
Γυναίκες οι οποίες:

• Ξεκίνησαν τη σεξουαλική ζωή από μικρή ηλικία
• Έχουν πολλούς σεξουαλικούς συντρόφους
• Παρουσιάζουν μόλυνση και στη συνέχεια λοίμωξη από HPV υψηλού κινδύνου
• Πάσχουν από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα
• Είναι καπνίστριες

Από ποια σημεία παίρνουμε κύτταρα κατά τη λήψη του test-pap;
Για να είναι αποδοτική η εξέταση πρέπει να ληφθούν τρία επιχρίσματα:

• Λήψη κολπικού επιχρίσματος με σπάτουλα από το πλάγιο-οπίσθιο τοίχωμα του κόλπου
• Λήψη εξωτραχηλικού επιχρίσματος με σπάτουλα τύπου Ayre, η οποία εφαρμόζεται στο έξω στόμιο του τραχήλου και περιστρέφεται κατά 360ο
• Λήψη ενδοτραχηλικού επιχρίσματος με μια μικρή βούρτσα, η οποία εισάγεται στον ενδοτράχηλο και περιστρέφεται κατά 360ο. Η χρήση βαμβακοφόρου στυλεού δεν συνιστάται γιατί απορροφά το υλικό

Υπάρχει καινούργιο τεστ Παπανικολάου;
Ναι, ονομάζεται ThinPrep Pap test και είναι το πρώτο τεστ υγρής φάσης, που εγκρίθηκε από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) το 1996.

Σε τι διαφέρει το ThinPrep Pap test από το συμβατικό;
Καταρχάς, δεν αλλάζει ο τρόπος λήψης του ThinPrep σε σχέση με το συμβατικό, δηλαδή λαμβάνονται κύτταρα από τον κόλπο, εξωτράχηλο και ενδοτράχηλο. Η διαφορά είναι ότι τα κύτταρα αυτά αντί να επιστρώνονται σε ένα πλακίδιο, μεταφέρονται μέσα σε ένα φιαλίδιο, το οποίο περιέχει μονιμοποιητικό υγρό.

Στη συνέχεια γίνεται επεξεργασία του υγρού σε ειδικό μηχάνημα, όπου γίνεται αυτόματη επίστρωση σε πλακίδιο. Αυτή η μέθοδος εξασφαλίζει τη συλλογή όλων των κυττάρων, χωρίς απώλειες, ενώ παράλληλα καθαρίζεται το υπόστρωμα από αίμα, βλέννη και φλεγμονώδη στοιχεία. Με αυτό το τρόπο ο κυτταρολόγος που εξετάζει το test-pap έχει καθαρότερη εικόνα, χωρίς απώλεια υλικού.

Τι άλλες δυνατότητες μας προσφέρει το ThinPrep Pap test;
Με το ThinPrep ο κυτταρολόγος έχει τη δυνατότητα να κάνει και άλλες εξετάσεις στο ίδιο δείγμα, χωρίς να υποβληθεί η γυναίκα σε νέα λήψη.

Ποιες άλλες εξετάσεις μπορούν να γίνουνμε το ThinPrep Pap test;
Στο ίδιο δείγμα του ThinPrep Pap test είναι δυνατό να γίνει η ανίχνευση και η ταυτοποίηση όλων των τύπων του HPV, καθώς επίσης και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (π.χ. χλαμύδια, μυκόπλασμα, ουρεάπλασμα κλπ.).

Η ενδομητρίωση είναι ένα κοινό πρόβλημα στις γυναίκες. Το όνομά της προέρχεται από τη λέξη «ενδομήτριο», δηλαδή τη λεπτή εσωτερική επένδυση της μήτρας. Η ενδομητρίωση συμβαίνει όπως προαναφέραμε όταν το ενδομήτριο μεγαλώνει έξω από τη μήτρα σε άλλες περιοχές του σώματος όπου δεν ανήκει φυσιολογικά.

Συμπτώματα:

• Δυσμηνόρροια (σοβαρές κράμπες στην έμμηνο ροή)
• Πυελικός πόνος εκτός εμμήνου ροής
• Οσφυαλγία
• Δυσπαρεύνια (Επώδυνη συνουσία)
• Επώδυνες κενώσεις εντέρου
• Κοιλιακή διάταση
• Μετεωρισμός
• Δυσκοιλιότητα
• Πόνο κατά τη διάρκεια της άσκησης
• Επώδυνη εξέταση πυέλου
• Επώδυνη και συχνή ούρηση καθώς και άλλα συμπτώματα.

Θεραπεία ενδομητρίωσης
Δεν υπάρχει θεραπεία που μπορεί να απαλλάξει την γυναίκα από την ενδομητρίωση, αλλά υπάρχουν πολλές θεραπείες για τον πόνο και την υπογονιμότητα που αυτή δημιουργεί. Η θεραπεία που επιλέγεται για την κάθε γυναίκα εξαρτάται από τα συμπτώματα, την ηλικία και τον προγραμματισμό για εγκυμοσύνη.

Παυσίπονα
Για μερικές γυναίκες με ελαφρά συμπτώματα, ο γιατρός μπορεί να συστήσει παυσίπονα, όπως impuprofene ή naproxene. Αν αυτά δεν έχουν αποτέλεσμα τότε μπορούν να συστηθούν ισχυρότερα παυσίπονα.

Ορμονική Θεραπεία
Όταν ο πόνος δεν μειώνεται με τα αναλγητικά, τότε ο γιατρός συνήθως συστήνει ορμονική θεραπεία. Αυτή τη θεραπεία μπορούν να πάρουν γυναίκες που δεν προγραμματίζουν εγκυμοσύνη. Η ορμονική θεραπεία είναι καλύτερη για μικρές εστίες, οι οποίες δεν έχουν ισχυρούς πόνους.

Οι ορμόνες λαμβάνονται σε πολλές μορφές όπως χάπια, ενέσεις ή ρινικά σπρέι. Πολλές ορμόνες χρησιμοποιούνται όπως:

• Αντισυλληπτικά: Τα αντισυλληπτικά μειώνουν τις φυσικές ορμόνες που επιδρούν στο ενδομήτριο. Μειώνουν την περίοδο σε ποσότητα και διάρκεια και έχουν την ίδια επίδραση και στις ενδομητριωσικές κύστες. Έτσι μειώνεται η ποσότητα του αίματος και του ιστού που κατακρατείται κάθε μήνα στις έκτοπες εστίες.
• Προγεστερόνη: Η προγεστερόνη λαμβάνεται από τις γυναίκες που δεν μπορούν να πάρουν οιστρογόνα και έχει την ίδια δράση με το αντισυλληπτικό.
• Γοναδοτροπίνες: Οι γοναδοτροπίνες μειώνουν όλες τις ορμόνες και βάζουν την γυναίκα σε μια ‘ψευτοεμμηνόπαυση’ σταματώντας την περίοδο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μειωθούν οι έκτοπες ενδομητριωσικές κύστες και όταν η θεραπεία διαρκεί εξαφανίζονται. Σταματώντας την θεραπεία επανέρχεται η περίοδος και η γονιμότητα της γυναίκας.
• Δαναζόλη: Η δαναζόλη δεν χρησιμοποιείται συχνά σήμερα. Είναι μια αντρική ορμόνη που μειώνει τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης. Αυτή σταματάει την περίοδο ή την κάνει πολύ πιο αραιή όμως έχει πολλές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως λιπαρότητα δέρματος, αύξηση βάρους, πονοκεφάλους, κούραση και εξάψεις. Η δαναζόλη δεν προφυλάσσει από εγκυμοσύνη, γι αυτό οι γυναίκες που την λαμβάνουν μπορούν να μείνουν έγκυες.

Χειρουργική θεραπεία
Η χειρουργική θεραπεία συνήθως είναι ενδεδειγμένη για γυναίκες με ενδομητρίωση σε μεγάλο βαθμό, που εμφανίζουν ισχυρούς πόνους ή προβλήματα γονιμότητας.Υπάρχουν δύο χειρουργικές μέθοδοι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν:

• Λαπαροσκοπικά: Η λαπαροσκοπική μέθοδος είναι πιο ανώδυνη και χρησιμοποιείται σε γυναίκες που δεν πάσχουν από ενδομητρίωση μεγάλης έκτασης.
• Λαπαροτομικά: Η λαπαροτομία χρησιμοποιείται σε πολύ εκτεταμένη ενδομητρίωση, όταν τα διάφορα όργανα στην πύελο (λεκάνη) έχουν δημιουργήσει πολλές συμφύσεις και είναι αδύνατη η λαπαροσκόπηση. Επίσης χρησιμοποιείται σε περίπτωση ολικής υστερεκτομής, όταν η ενδομητρίωση έχει καταστρέψει τα γυναικολογικά όργανα και η γυναίκα δεν επιθυμεί εγκυμοσύνη.

Τα ινομυώματα μήτρας αποτελούν καλοήθεις όγκους μέσα και έξω από τη μήτρα, που εμφανίζονται στην αναπαραγωγική ηλικία των γυναικών και προκαλούν πλήθος συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα αυτά επηρεάζουν την ομαλή λειτουργία της μήτρας ως αναπαραγωγικού οργάνου ή έχουν τη μορφή διαταραχής της περιόδου.

Συμπτώματα

• Αιμορραγίες κατά και ενδιάμεσα της περιόδου με αποτέλεσμα την αναιμία.
• Συμπτώματα λόγω πίεσης γειτονικών οργάνων
• ουροδόχου κύστης (συχνοουρία, δυσκολία ούρησης, επαναλαμβανόμενες ουρολοιμώξεις)
• έντερο (δυσκοιλιότητα)
• ουρητήρες (υδρονέφρωση με αποτέλεσμα την αθόρυβη απώλεια νεφρού)
• αγγεία πυέλου (οίδημα κάτω άκρων, θρόμβοι)
• Υπογονιμότητα
• Πόνο στη κοιλιά, τη μέση ή τα πόδια, κατά τη περίοδο ή ενδιάμεσα, στην σεξουαλική επαφή και στην εγκυμοσύνη.

Διάγνωση των ινομυωμάτων
Ο απεικονιστικός έλεγχος όπως το υπερηχογράφημα και/ή η μαγνητική τομογραφία θα δώσει τη θέση, το μέγεθος και τον αριθμό των ινομυωμάτων.

Ο χειρουργικός έλεγχος (ο οποίος πρέπει να γίνεται με συνδυασμό θεραπείας) γίνεται με υστεροσκόπηση και/ή λαπαροσκόπηση.

Θεραπεία
Όταν τα ινομυώματα δεν δίνουν συμπτώματα (ασυμπτωματικά) τότε απλά συνίσταται παρακολούθηση με απλό υπέρηχο. Η θεραπεία ενδείκνυται όταν υπάρχουν συμπτώματα. Η επιλογή θεραπείας εξαρτάται από τα συμπτώματα, το μέγεθος, τον αριθμό και τη θέση των ινομυωμάτων, την ηλικία καθώς και την επιθυμία της γυναίκας. Η θεραπεία μπορεί να χωριστεί σε 3 κατηγορίες:

• την συμπληρωματική θεραπεία
• την θεραπεία μείωσης μεγέθους
• την αφαίρεση ινομυώματος.